ویروس پاپیلومای انسانی یا HPV شایعترین عفونت قابل انتقال از طریق مقاربت جنسی می باشد. افراد آلوده به این ویروس ممکن است در طول زندگی هیچ علائمی را نشان ندهند و یا از آلودگی به آن اطلاع نداشته باشند. برخی از گونه های ویروس  HPV باعث بروز علائم جدی تری در فرد مانند زگیل تناسلی می گردد. این زگیل ها اغلب بصورت منفرد یا خوشه ای ظاهر می شوند و به شکل صاف یا برجسته، کوچک یا بزرگ می باشند. این علائم بیشتر در ناحیه خارجی اندام تناسلی زن و آلت تناسلی مرد بروز می کند. همچنین در برخی شرایط این ویروس ممکن است منجر به سرطان های دهانه رحم، دهان و … شود.
دو تست تشخیصی جهت شناسایی و غربال گری سرطان رحم شناخته شده است:
1) پاپ اسمیر
برای تشخیص تغییرات سلولهای سرویکس ( دهانه رحم ) و مراحل ابتدایی سرطان، به صورت غربالگری به زنان بالای 21 سال توصیه می شود.
2) تست HPV
برای شناسایی آلودگی شخص به ویروس پاپیلومای انسانی (Human papillomavirus) که یکی از فاکتورهای اصلی ابتلا به سرطان دهانه رحم می باشد، این تست انجام می شود.
به طور کلی به زنان بین 21 – 65 سال انجام یک یا هر دو تست را، جهت غربالگری جمعیت زنان بالغ از نظر شیوع سرطان رحم توصیه می گردد.
نتایج آزمایش HPV به صورت مثبت یا منفی و گاهی بصورت مشکوک یا مبهم اعلام می شود که در ادامه با تفسیر آزمایش HPV و معنای نتایج آن آشنا می شوید.
نتیجه منفی: نتیجه منفی یا نرمال (Negative) تست HPV به این معنی است که شما نوعی از HPV که منجر به سرطان دهانه رحم می شود را در بدن خود ندارید و سلولهای غیرطبیعی در دهانه رحم مشاهده نشده است. اگر همزمان جواب تست HPV شما نیز منفی بود، می توانید پنج سال بعد برای بررسی مجدد اقدام کنید.
نتیجه مشکوک یا مبهم: یکی از نتایج رایج در تست پاپ اسمیر است که می تواند در برگه آزمایش به صورت های زیر بیان شود:
•   Equivocal
•   Inconclusive
•   ASC-US (Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance)
تفسیر این نتایج بیانگر این است که تغییرات مربوط به سلولهای سرویکس به صورت واضح مشخص نیست و نمی توان بطور قطع گفت که آیا مربوط به آلودگی به HPV است یا موارد دیگری چون بارداری، یائسگی یا عفونت.
ممکن است نتایج مربوط به موارد مشکوک به صورت زیر بیان شود: 
•   Atypical Squamous Cells of Undetermined Significance
گزارش این مورد که بسیار رایج می باشد نشان می دهد که، تغییراتی در ساختار سلولها قابل مشاهده است ولی نمی توان با قطعیت این تغییرات را به ابتلا به ویروس پاپیلومای انسانی نسبت داد. بلکه تغییرات هورمونی نظیر یائسگی، بارداری و.. نیز می تواند عامل آن باشند.
•   Unsatisfactory Pap test results
این مورد به معنی عدم وضوح کامل سلولهای برداشته شده از بافت است و احتمالا پزشک تکرار آزمایش را درخواست کند.
•   Atypical Glandular Cells (AGC)
به معنی مشاهده برخی سلولهای غدهای غیر طبیعی می باشد که جهت اطمینان بنا به نظر پزشک ممکن است انجام کولپوسکوپی توصیه گردد.
•   Low-Grade Squamous Intraepithelial Lesions (LSIL)
تغییرات مختصری در سلولهای دهانه رحم قابل رویت است که می تواند علت آن عفونت ویروسی باشد. در این صورت برای اطمینان حاصل از علت پیدایش این تغییرات شخص نیازمند انجام تستهای تکمیلی و مشاوره با پزشک می باشد.
•   Atypical Squamous Cells, cannot exclude HSIL (ASC-H)
تغییراتی در سطح سلولهای سنگفرشی مشاهده شده است که برای بررسی بیشتر نیاز به انجام کولپوسکوپی است.
•   High-Grade Squamous Intraepithelial Lesions (HSIL)
به این معنی است که تغییرات ساختار سلولی احتمال بالای سرطانی شدن را نشان می دهد و در صورت عدم درمان ریسک ابتلا به سرطان دهانه گردن رحم (سرویکس) افزایش می یابد و حتما با پزشک باید مشورت شود.
نتیجه مثبت: نتیجه مثبت (غیرطبیعی Abnormal) تست HPV به این معنی است که شما نوعی از HPV  که با سرطان دهانه رحم مرتبط است را در بدن خود دارید و سلولهایی با ساختار غیرنرمال در دهانه رحم مشاهده می شود. این نتیجه به معنی ابتلا به سرطان یا سرطانی بودن سلول ها نیست، بلکه می تواند یک هشدار برای شما باشد.
محدوده این تغییرات می تواند از کم (Low grade یا Minor) یا جدی (High grade) متغیر باشد. که در بسیاری از موارد احتمال برگشت تغییرات کم و minor به وضعیت نرمال وجود دارد، اما تغییرات جدی و وسیع در صورت بی توجهی و عدم درمان، به سمت سرطانی شدن پیش می رود و این مرحله، به عنوان مرحله پیش سرطانی شناخته می شود. درصورت مشاهده وضعیت غیرطبیعی بنا به درخواست پزشک، برای بررسی از نظر سرطانی بودن سلولها انجام آزمایشات تکمیلی خواسته می شود. هرچه زودتر سرطان تشخیص داده شود، پاسخ به درمان بهتر خواهد بود. 
لازم به ذکر است که تفسیر آزمایش HPV فقط به همراه تفسیر آزمایش پاپ اسمیر قابل قبول می باشد. برای درک معنای این آزمایشها با هم لازم است بدانید اگر تست HPV منفی باشد و نتیجه تست پاپ اسمیر طبیعی باشد نشان دهنده این است که:
•   در بدن شما ویروس  HPV وجود ندارد.
•   سلولهای دهانه رحم شما نرمال می باشند.
•   احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در چند سال آینده بسیار کم است.
و اگر نتیجه تست HPV منفی باشد و نتیجه تست پاپ اسمیر مشکوک و نامشخص باشد، به این معنی است که:
•   شما آلوده به ویروسHPV  نیستید اما نتیجه تست پاپ اسمیر نامشخص است.
•   حتی اگر تغییراتی در سلولهای شما مشاهده گردد احتمال اینکه عامل آن، HPV باشد یا به سرطان دهانه رحم مربوط شود بسیار کم است.
اگر نتیجه تست HPV منفی باشد و نتیجه تست پاپ اسمیر غیر طبیعی باشد، بیانگر این است که:
•   در تست پاپ اسمیر شما، سلولهای غیرطبیعی مشاهده شده است.
•   در تست HPV، ویروس HPV تشخیص داده نشده است.
اگر نتیجه تست HPV مثبت باشد اما نتیجه تست پاپ اسمیر منفی باشد به این معنی است که:
•   در تست پاپ اسمیر سلولهای دهانه رحم طبیعی هستند.
•   در تست HPV، سلول های دهانه رحم آلوده به ویروس HPV می باشند.
در این حالت ضروری است تا برای انجام اقدامات بعدی با پزشک مشورت شود. 
اگر نتیجه تست HPV مثبت باشد اما نتیجه تست پاپ اسمیر مشکوک و نامشخص باشد در این صورت:
•   در تست HPV، ویروس HPV تشخیص داده شده است.
•    سلول ها آلوده به ویروس هستند ولی در تست پاپ اسمیر نامشخص است و ممکن است پزشک بررسی دقیقتری بر روی سلولهای دهانه رحم شما انجام دهد.
 اگر نتیجه تست HPV مثبت باشد و نتیجه تست پاپ اسمیر غیرطبیعی باشد بدین معنی است که:
•   به ویروس HPV آلوده هستید.
•   سلولهای دهانه رحم شما غیرطبیعی هستند.
این نتیجه لزوما بدین معنی نیست که به سرطان مبتلا هستید.  اما لازم است تا پزشک بررسی دقیق تری بر روی سلولهای دهانه رحم شما انجام دهد.