آزمایش چکاپ کبد، تستهای عملکرد کبد، یا همان آزمایشهای خون هستند که برای کمک به تشخیص و کنترل و نظارت بر بیماری یا آسیب کبدی به کار می روند. این آزمایش ها، سطح آنزیم ها و پروتئین های خاصی را در خون فرد اندازه گیری می کنند. برخی از این آزمایشها میزان عملکرد طبیعی کبد در تولید پروتئین و پاکسازی بیلی روبین، یک محصول زائد در خون، را اندازهگیری میکنند. سایر تست های چکاپ کبد، آنزیم هایی را اندازه گیری می کنند که سلول های کبد، آنها را در پاسخ به آسیب یا بیماری هایی، آزاد می سازند.

از نتایج آزمایش چکاپ کبد می توان برای موارد زیر استفاده کرد:

    ·        غربالگری عفونت های کبدی مانند هپاتیت

·         نظارت بر پیشرفت یک بیماری، مانند هپاتیت ویروسی یا الکلی، و تعیین میزان کارآمد بودن روش درمان

·         اندازه گیری شدت یک بیماری، به ویژه زخم کبد (سیروز)

·         کنترل عوارض جانبی احتمالی داروها

تست های کنترل وضعیت کبد، سطح آنزیم ها و پروتئین های خاصی را در خون بررسی می کند. سطوح آنزیم ها، بالاتر یا پایین تر از حد طبیعی می تواند نشان دهنده مشکلات کبدی باشد. برخی از رایج ترین آزمایش چکاپ کبد عبارتند از:

1-آلانین ترانس آمیناز  (Alanine transaminase (ALT))

ALT  آنزیمی است که در کبد یافت می شود و به تبدیل پروتئین ها به انرژی برای سلول های کبد کمک می کند. هنگامی که کبد آسیب می بیند،ALT در جریان خون آزاد می شود و سطح آن افزایش می یابد. آزمایش چکاپ کبد به اندازه گیری این ترکیب مهم کمک می کند.

2-آسپارتات ترانس آمیناز  (Aspartate transaminase (AST))

AST  آنزیمی است که به متابولیسم اسیدهای آمینه در بدن کمک می کند. مانند آنزیم ALT، AST  به طور معمول در خون در سطوح پایین وجود دارد. افزایش سطح AST ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی، بیماری یا آسیب عضلانی باشد.

3- آلکالین فسفاتاز  (Alkaline phosphatase (ALP))

ALP  آنزیمی است که در کبد و استخوان یافت می شود و برای تجزیه پروتئین ها مهم است. سطوح ALP بالاتر از حد نرمال ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبدی، مانند مسدود شدن مجرای صفراوی یا برخی بیماری های استخوانی باشد.

4- آلبومین و پروتئین کل  (Albumin and total protein)

آلبومین یکی از چندین پروتئین ساخته شده در کبد است. بدن فرد برای مبارزه با عفونت ها و انجام سایر وظایف به این پروتئین ها نیاز دارد. سطوح آلبومین و پروتئین کل، پایین تر از حد نرمال ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبدی باشد. این نیز یکی از مهم ترین فاکتورهایی است که در آزمایش چکاپ کبد اندازه گیری می شود.

5- بیلی روبین  (Bilirubin)

بیلی روبین ماده ای است که در طی تجزیه طبیعی گلبول های قرمز تولید می شود. بیلی روبین از کبد عبور می کند و از طریق مدفوع دفع می شود. افزایش سطح بیلی روبین ممکن است نشان دهنده آسیب یا بیماری کبدی یا انواع خاصی از کم خونی باشد.

6-گاما گلوتامیل ترانسفراز  (Gamma-glutamyltransferase (GGT)

GGT  آنزیمی در خون است. سطوح GGT بالاتر از حد طبیعی ممکن است نشان دهنده آسیب کبد یا مجرای صفراوی باشد.

7- آنزیم  L-لاکتات دهیدروژناز  (L-lactate dehydrogenase (LD))

L-لاکتات دهیدروژناز آنزیمی است که در کبد یافت می شود. سطوح بالاتر این آنزیم در کبد ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد اما در بسیاری از اختلالات دیگر در بدن نیز می تواند افزایش یابد. در آزمایش خون چکاپ ویژه کبد، این معیار هم اندازه گیری می شود.

8- پروترومبین تایم  (Prothrombin time (PT))

پروترومبین تایم، زمانی است که طول می کشد تا خون لخته شود. افزایش مقدار PT ممکن است نشان دهنده آسیب کبدی باشد، اما اگر از داروهای رقیق کننده خون خاصی مانند وارفارین استفاده می کنید، این میزان می تواند افزایش یابد.